Waterleidingduinen fietspad

Geen Fietspad door de Amsterdamse waterleidingduinen

De aanvraag in 2009 van een fietspad door de Amsterdamse Waterleidingduinen  is met succes bij de rechter aangevochten.

Het fietspad werd niet alleen door heel veel bezoekers van de Waterleidingduinen verafschuwd, 14.406 mensen zetten hun handtekening tegen het plan maar zou ook grote gevolgen hebben voor de populatie zandhagedissen en korfslakken die in dit gebied leven. Daarnaast zou er veel beschermd habitat Duinbos en Grijsduin verloren gaan. In 2017 is na 8 jaar strijd eindelijk de stekker eruit getrokken, het gaat niet door. Uiteindelijk zijn er 3 verschillende fietspad tracés bedacht die allemaal bestreden moesten worden. Zienswijzen, bezwaren, voorlopige voorzieningen, deskundigen rapporten, nog meer rapporten. Dit project is complex geweest. Maar uiteindelijk kan na 8 jaar strijd de vlag uit. De Waterleidingduinen blijven een exclusief wandelgebied en de grote natuurwaarde van het gebied blijft behouden. Dit tot grote vreugde van velen. Hiermee is een grote recreatiebehoefte ingedekt en is er grote winst geboekt voor de natuur.

Natuurwinst.

• De grote populatie zandhagedissen langs het fietspad zal niet worden verstoord of doodgereden.
• Circa 3000 m2 Duinbos zal behouden blijven, honderden bomen blijven nu gespaard.
• Een hoge heuvel met daarop beschermd Duinbos zal niet worden afgegraven. Daardoor blijven niet alleen de bomen gespaard maar ook de roofvogels die nestelen in de bomen.
• Bijna 200 m2 Grijs duin blijft gespaard.
• Een belangrijke populatie korfslakken blijft behouden, het gaat om circa tienduizend korfslakken die dreigden te verdwijnen door het fietspad.

STEUN de Amsterdamse waterleidingduinenT. Behoud van rust, natuur en ruimte

Het enige en grootste wandelgebied en beschermd Natura 2000-gebied van Nederland blijft behouden precies zoals de laatste 100 jaar. Uniek voor Nederland. Amsterdam heeft hiermee een parel aan de kust behouden en  neemt nu een unieke positie in binnen de recreatie mogelijkheden die aan inwoners van Amsterdam en Nederland wordt geboden. Amsterdamse Waterleidingduinen, het enige gebied in Nederland waar geen fietsers zijn, uniek en bijzonder.
Door alles overal te willen combineren zijn in veel natuurgebieden belangrijke natuurwaarden verloren gegaan. Rust, natuur en ruimte, dat is in de Waterleidingduinen nog volop te vinden. Dat waarderen de bijna een miljoen bezoekers en geeft de natuur kansen.

De zandhagedis speelde een voorname rol in deze rechtszaak. Het diertje is uiterst afhankelijk van onze bescherming. Wij toonden aan dat het fietspad veel slachtoffers zou maken onder de populatie zandhagedissen.

Zandhagedissen en fietspaden; een dodelijke combinatie

Wat er aan vooraf ging.

Na 100 jaar ‘geen fietsen beleid’ in de Waterleidingduinen stelde de beheerder Waternet In 2009 plotseling voor om een fietspad van circa 3 km lengte aan te leggen. Er zou namelijk een ecoduct worden aangelegd aan de noordzijde van het gebied en een fietspad daaroverheen zou een voorwaarde zijn van de EFRO, de Europese subsidie verlener.

Een fietspad zou grote gevolgen hebben voor het gebied. Omdat het een waterwingebied is liggen overal al brede verharde paden voor werkverkeer. Dit fietspad zou het eerste kunnen worden van veel meer. Dit was des te waarschijnlijker omdat de fietsersbond er geen geheim van maakte dat wat hun betreft de Waterleidingduinen een fietsgebied moest worden.

De natuurclubs waren positief over het ecoduct, het fietspad waren ze niet gelukkig mee, maar dat afwijzen zou ook geen ecoduct betekenen, een lastige situatie.

Stichting Natuurbelang was al snel in gesprek met de fracties van de partijen in Amsterdam. Al snel werd het fietspad behandeld in een commissie en met meerderheid van stemmen wilde men eigenlijk geen fietspad.  Er was vreemd genoeg weinig verzet. Zo makkelijk leek dat te gaan maar de vreugde was van korte duur.

De wethouder stelde direct in die beslissende commissievergadering al voor om een klankbordgroep er nog even goed naar te laten kijken. De commissieleden wisten waarschijnlijk toen nog niet dat dit de start zou worden van een 8 jaar durend proces.

Een klankbordgroep werd in het leven geroepen, de leden van de klankbordgroep  werden vastgesteld door de Provincie Noord-Holland, zij waren tenslotte de aanvrager van het fietspad. Stichting Natuurbelang (toen nog ‘de wandelaar heeft geen fiets nodig’ wat later overging in de  stichting ) werd er pas na lang aandringen toegelaten. Natuurbelang werd direct al als een lastig actiegroepje gezien, temeer daar wij aan de poorten van de duinen al handtekeningen aan het verzamelen waren.

De provincie, blijkbaar geschrokken, zette een groot offensief op. Amsterdam kreeg plotseling van alle omliggende gemeenten van de Waterleidingduinen, Bloemendaal, Aerdenhout, Bentveld, Haarlem, Zandvoort,  een brief waarbij  een fietspad door de duinen plotseling tot absolute noodzaak werd verheven.

De fietsersbond startte een grote lobbyactie bij de gemeenteraadsleden. Dat deden ze erg goed en langzaam maar zeker verloren wij steeds meer steun omdat de partijen de fietsersbond en gemeenten gingen steunen.

Ondertussen waren er in de klankbordgroep, mede door ons, verschillende alternatieven ter sprake gekomen. Die werden serieus bekeken en dikke rapporten verschenen waarin zeer uitgebreid de alternatieven onder de loep werden genomen. Maar geen alternatief hield stand, te duur, te weinig landschappelijk, lastig te realiseren etc.

Om meer aandacht voor onze zaak te krijgen haalden we ondertussen 14.406 handtekeningen op. Bij de poorten konden de bezoekers tekenen tegen het fietspad. Met menig bezoeker hebben we interessante gesprekken gevoerd en merkten we hoezeer het fietspad leefde bij de bezoekers. Gesprekken die ons veel energie gaven. Circa 80% van de bezoekers van het gebied zagen een fietspad helemaal niet zitten. De kloof tussen politiek en burger kon bijna

(artikel gaat door onder video )

niet groter zijn.
Om nog meer steun te krijgen organiseerden wij een actiewandeling door het gebied. Meer dan 500 mensen kwamen opdagen en de actie was een groot succes.

De provincie ging echter stug door met de klankbordgroep en het voorbereiden van een  ‘gedragen’ advies. Omdat al duidelijk werd welke kant dat advies op zou gaan besloten alle Natuurclubs uit de klankbordgroep te treden, Duinbehoud, Vogelwerkgroep en Natuurbelang.

Helaas bleek dit de grootste tactische fout van de eeuw. Zowel de vertegenwoordiger van Duinbehoud  als die van de Vogelwerkgroep bleken geen mandaat hiervoor te hebben gekregen van hun bestuur en beide groepen stuurden daarom meteen een vervanger voor deelname aan de klankbordgroep.

De enige die er wel uit was en bleef, was stichting Natuurbelang. De provincie was al lang blij, we waren bepaald niet geliefd in de vergaderingen die bol stonden van de pro fietspad argumenten en waar amper ruimte was voor een tegengeluid.

Stichting Natuurbelang stond er dus buiten, deels onze eigen schuld maar de onwil van de provincie om ons terug te nemen was ondemocratisch. Wat overbleef was blijven lobbyen bij provincie en gemeente. Uiteindelijk waren het juridische procedures die de doorslag gaven.

Principes zijn belangrijk, natuurschade door toedoen provincie.

In 2015 legde de provincie alvast een zandhagedissen werend scherm aan langs een deel van het fietspad tracé. Over een lengte van circa 300 meter werd waardevol zandhagedis leefgebied doorsneden met een scherm waar geen zandhagedis meer doorheen kon. Zandhagedissen die aan de verkeerde zijde van het scherm zaten tijdens de aanleg konden geen kant meer op.

De provincie was hier in onze optiek illegaal bezig, tenslotte hadden wij de vergunning direct aangevochten bij  de rechter en een voorlopige voorziening aangevraagd. Terwijl de aanvraag er al lag legde de provincie snel het scherm aan. Normaliter mogen er geen (bouw)activiteiten plaatsvinden tijdens een lopende voorlopige voorzienings- procedure. De provincie vond het echter geen probleem. Wij schakelden direct handhaving in maar handhaving zag bij nader inzien ook geen probleem. Heel wat brieven en procedures zijn over die schermen gevoerd.
Die schermen hebben er uiteindelijk meer dan een jaar gestaan en zelfs toen de provincie de hele zaak had verloren werden ze nog niet weggehaald. Vragen in Amsterdam aan de wethouder door de Partij voor de Dieren waren zelfs nodig om de provincie te bewegen die schermen weg te halen. Uiteindelijk werden ze verwijderd, anderhalf jaar hebben ze er gestaan.

Dit is zo’n schandalige manier van werken en regentesk gedrag van de provincie dat wij besloten uit principe alsnog een rechtszaak tegen de provincie over deze schermen aan te spannen. De schermen zijn nu wel weg maar de rechter moet in 2017 maar beslissen of de provincie inderdaad een illegale daad heeft begaan in 2015. Principes en fatsoen zijn belangrijke waarden om voor te strijden.

Resultaat.

Een uniek natuurgebied is behouden. De grote natuurwaarde van de Amsterdamse Waterleidingduinen kan amper overschat worden.

• 50 procent van de Nederlandse flora aan vaatplanten en paddenstoelen komt in de AWD
  voor. Totaal zijn er 970 soorten gevonden.
• 264 soorten paddenstoelen hebben een bedreigde, Rode Lijst status.
• In de AWD is de rijkste locatie aan wasplaten van Nederland te vinden, met 21 soorten.
• 75 stuks hogere planten van de Rode lijstsoorten komen in de AWD voor. (14% van het
  totale aantal Rode Lijstsoorten). 27 daarvan zijn zeldzaam tot zeer zeldzame soorten.
• 8 korstmossen en 16 bladmossen met een Rode Lijst status.
• De AWD zijn tevens een leefgebied voor veel diersoorten: amfibieën en reptielen, vogels,
  zoogdieren, dagvlinders, libellen, loopkevers. De AWD herbergen diverse zeldzame en/of
  bedreigde diersoorten
• Er broeden 40 vogelsoorten met een Rode Lijst status, bijvoorbeeld Paapje en
  Roodborsttapuit. Op dit moment is de Havikpopulatie met 11 broedparen een van de dichtste
  van Europa.
• De AWD is met 33 soorten libellen een van de rijkste duingebieden van Nederland. De
  Glassnijder is een bijzondere libellensoort die in de AWD voorkomt.
• Het gebied heeft ook een hoge dagvlinderdiversiteit met 29 soorten, die in de afgelopen
  jaren ook nog voortdurend is toegenomen. Bijzondere voorkomende soorten zijn
  Aardbeivlinder en Duinparelmoervlinder.
• Zeven zoogdiersoorten hebben een Rode Lijststatus; Damhert, Vleermuis en
  Waterspitsmuis. De AWD en de directe omgeving vormen in de zomer een van de
  belangrijkste gebieden in Nederland voor de Watervleermuis. In de AWD komen negen
  muizensoorten voor. Bosmuis en Rosse Woelmuis zijn het meest talrijk; de zeldzame
  Waterspitsmuis is een kwetsbare Rode Lijstsoort. Een recente vondst is de Aardmuis.
• Maar niet alleen voor de vaste bewoners zijn de AWD belangrijk. In het voor- en najaar
  verplaatsen zich vele duizenden trekvogels langs de kust en over de duinen naar hun broeden
  overwinteringsgebieden.

Chronologisch.

2009-2017

Maart 2009. Bekendmaking fietspadplannen van Waternet bij Leyduin. Het toekomstige Natuurbelang staat daar op persoonlijke titel met spandoek.

We gaan verder als comité ‘de wandelaar heeft geen fiets nodig’ , tenslotte hebben we een naam nodig.

2009. 6 mei. Raadcommissie Amsterdam keurt een fietspad in AWD af. In feite was het daarmee van de baan. De wethouder stelt een uitgebreide procedure voor. Er komt een klankbordgroep die B&W gaat adviseren die dan weer naar de commissie gaat met definitief voorstel.  Wij overleggen  met alle fracties.

2009 juni. Eerste overleg van de klankbordgroep. Ons ‘Comité de wandelaar heeft geen fiets nodig’  zit daar als vertegenwoordiger van de wandelaars. Wandelnet zit er ook bij, echter die kennen de Waterleidingduinen minder goed.

2009, 9 juli. Oprichting Stichting Natuurbelang Amsterdamse Waterleidingduinen ook genoemd Stichting Natuurbelang;

2009, oktober. Duinbehoud, Vogelwerkgroep Zuid-Kennemerlamd (VWGZK) en Natuurbelang stappen uit klankbordgroep.

Natuurbelang verzamelt handtekeningen bij de poorten van de duinen, we spreken honderden mensen en horen de argumenten. Handtekeningen verzamelen maakt  ons niet geliefd in de groep. We hebben echter actief meegedacht met alternatieven inclusief presenteren van de alternatieven aan de klankbordgroep met PowerPoint presentaties.

2009, 8 november. Eerste actiewandeling door AWD. Er komen circa 500 wandelaars.

2010, augustus. Fietspad tracé nr 1. Voorstel van klankbordgroep -de buitenrandvariant- is niet haalbaar door vrnl. Korfslak.

2011, januari. Wij informeren Bentveld dat er een fietspad deels door hun dorpje komt. Dat hadden we beter niet kunnen doen. Ze organiseren gelijk een bijeenkomst en praten met wethouder en gedeputeerde.

2011, februari. De lobby van Bentveld heeft succes. De buitenrandvariant die deels door Bentveld ging is van de baan.

2012, 25 maart. Tweede actiewandeling door AWD

2012, mei. Fietspad tracé nr 2. Nieuw voorstel van klankbordgroep. Niet meer langs Bentveld maar over de dienstweg.

2013, december. Aanvraag vergunning voor de dienstweg variant, fietspad tracé nr.2 .

2014. Aanvraag fietspad vergunning i.v.m. archeologisch monument. Natuurbelang maakt bezwaar.

2014, juli. Ons bezwaar tegen fietspad tracé nr 2 aanvraag. Nieuwe jurisprudentie uit de EU. Mitigeren mag niet meer zomaar. De hele aanvraag leunt hier zwaar op. Provincie ziet ervan af omdat het voorstel bij de rechter geen schijn van kans maakt.

Fietspad tracé nr 3. Zienswijzen en bezwaren tegen de nieuwste route variant. Die vanaf de dienstweg in een grote lus langs de Zandvoortselaan loopt en dan naar ecoduct. De provincie heeft een onlogische route bedacht die ook voor de fietsers niet optimaal is.

2015, september. De provincie plaatst groene zandhagedisschermen als voorbereiding op de aanleg van het fietspad. Dit terwijl Natuurbelang een voorlopige voorziening heeft aangevraagd. We gaan in beroep bij de rechtbank. Dat loopt nog in 2017 terwijl de schermen wel al weg zijn. Principe zaak!

2015, september. Voorlopige voorziening bij rechtbank.

2015, december. We winnen de voorlopige voorziening, provincie kan niet starten met aanleg!

2016, september. Rechtszaak voor tracé 3.

2016, 5 december. We winnen!

2017, eind januari. Er is geen hoger beroep ingediend door provincie.

2017 april. Provincie stopt ermee,  er komt geen fietspad tracé nr.4,